De laatste jaren worden steeds meer inschrijvingen geweigerd van EU-burgers die zich in ons land installeren om een sociale uitkering te ontvangen.
Ook meer niet-EU-burgers wagen zich aan die fraude, door gebruik te maken van valse Europese identiteitsdocumenten. Staatssecretaris voor asiel en migratie Nicole de Moor en minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden vragen aan de gemeentes om alert te zijn voor het fenomeen.
Nicole de Moor: “Duizenden burgers uit andere Europese lidstaten komen in ons land werken en dragen bij aan onze economie. Zij moeten zich inschrijven in een gemeente. Recent stellen we echter een toename van het aantal fraudepogingen vast. Misbruik van onze sociale zekerheid ga ik echt niet toestaan. Samen met de gemeenten pakken we dat aan.”
De meeste aanvragen zijn van Europeanen die effectief aan het werk zijn in ons land. Toch worden sinds de coronacrisis steeds meer inschrijvingen geweigerd van mensen die niet aan de voorwaarden voldoen. In 2020 ging het om 1.638 weigeringen, in 2021 waren dat er 2.320. Het gaat in die gevallen om mensen die zich wellicht proberen inschrijven om Belgische sociale voordelen te verkrijgen.
Ook meer niet-EU-burgers proberen zich in Belgische gemeentes in te schrijven met valse Europese identiteitsdocumenten. Het zijn dan meestal burgers uit Oost- of Zuidoost-Europa die zich aan de hand van een valse identiteitskaart voordoen als onderdanen van de Europese Unie. Het aantal vragen tot inlichting en meldingen van fraude dat de Dienst Vreemdelingenzaken hierrond ontving, nam de afgelopen jaren aanzienlijk toe. In 2021 ging het om 421 dossiers, een bijna verdrievoudiging ten opzichte van 2018.
Om het fenomeen een halt toe te roepen vragen staatssecretaris de Moor en minister Verlinden aan gemeentes om systematisch de echtheid te controleren van identiteitsdocumenten uit andere lidstaten. Gemeentes gebruiken nu vaak verschillende methodes om de documenten te controleren, terwijl een coherente aanpak een beter zicht biedt op de praktijken van misbruik, en toelaat om sneller in te grijpen. Een omzendbrief uit 2015 bevat richtlijnen rond hoe de controle van Europese identiteitsdocumenten moet gebeuren en welke stappen moeten worden ondernomen in geval van fraude.
Jan Vanderstraeten, burgemeester van Lebbeke: “Fraudeplegers zijn op zoek naar hiaten in het systeem dus is het belangrijk om alert te blijven. In Lebbeke passen we de richtlijnen strikt toe en gaan we bij elke inschrijving van een EU-burger in de gemeente na of de identiteitsdocument echt zijn. Zo hebben we recent één fraudegeval kunnen opsporen.”
Eerder werd al een maatregel uitgewerkt die gemeentes de mogelijkheid geeft om op te treden tegen EU-burgers die in ons land werken en zich niet inschrijven. Door zich niet in te schrijven blijven zij uit het vizier van de overheid en betalen ze geen belastingen in de gemeente waar ze verblijven. Gemeentes zullen die EU-burgers in die gevallen ambtshave en met terugwerkende kracht kunnen inschrijven.
Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden “In de strijd tegen identiteitsfraude is samenwerking tussen verschillende diensten cruciaal, ook de gemeentebesturen en de lokale politie vervullen hierbij een essentiële rol. Samen met hen willen wij de controles op identiteitsfraude intensifiëren, door de echtheid van documenten na te gaan. Op die manier kunnen we er samen voor zorgen dat de dienstverlening door onze overheidsdiensten, inbegrepen de sociale zekerheid, niet wordt misbruikt”.
Jaarlijks vragen ongeveer 65.000 EU-burgers een inschrijving aan bij een Belgische gemeente. EU-burgers hebben geen automatisch recht op verblijf in België, maar moeten zich wel inschrijven op voorwaarde dat ze werken of over voldoende bestaansmiddelen beschikken.
