De Kamer keurde afgelopen nacht het wetsontwerp aanklampend terugkeerbeleid van staatssecretaris voor asiel en migratie Nicole de Moor goed. Daarmee zijn de vier delen van migratiedeal die de Moor in maart vorig jaar sloot binnen de regering, goedgekeurd in het parlement.
Nicole de Moor: “Ik heb altijd gezegd dat ik tot de laatste dag doorwerk en niet opgeef. Het is ontzettend belangrijk dat het aanklampend terugkeerbeleid vandaag goedgekeurd is want het zorgt voor meer mogelijkheden om terugkeer te organiseren. Als wij willen dat we mensen in onwettig verblijf die tegengehouden worden bij acties tegen drugs of overlast kunnen terugsturen, dan hebben we deze wet nodig. Door deze wet zullen we in de toekomst meer escorteurs kunnen inzetten om gedwongen terugkeer te begeleiden.”
Het aanklampend terugkeerbeleid dat de afgelopen twee jaar werd uitgebouwd is nu wettelijk verankerd. Jaarlijks krijgen tussen de 30.000 en 50.000 personen het bevel om het land te verlaten. Medewerkers van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) starten dan een individuele begeleiding op naar vrijwillige terugkeer of naar eventuele andere verblijfsmogelijkheden in ons land. Gedwongen terugkeer met opsluiting in een gesloten centrum gebeurt pas in laatste instantie als de persoon niet wil meewerken.
In die gevallen moet de overheid voldoende mogelijkheden hebben om mensen te verplichten tot medewerking. Met deze wet wordt de medewerkingsplicht voor terugkeer ingevoerd alsook de pool van terugkeerescorteurs uitgebreid met medewerkers van de DVZ. De medewerkingsplicht houdt in dat wie het land moet verlaten, meewerkt aan de begeleiding, maar ook dat men moet meewerken aan de identificatie, de nodige stappen zet om de noodzakelijke reisdocumenten te verkrijgen, meewerkt aan de organisatie van zijn reis, aan de noodzakelijke medische onderzoeken en aan het overmaken van medische attesten en certificaten.
De terugkeer is vrijwillig als het kan en gedwongen als het moet. Een geloofwaardig en coherent asiel- en migratiebeleid veronderstelt dat elke beslissing tot overdracht, terugdrijving, terugkeer of verwijdering effectief kan worden uitgevoerd. Wanneer iemand niet meewerkt zal sneller worden overgegaan naar een gedwongen aanpak.
Nicole de Moor: “Vaak krijg ik de vraag waarom mensen nog moeten terugkeren als ze hier al 15 jaar zijn. Maar vaak hebben zij daarbij verschillende keren een bevel om het grondgebied te verlaten, naast zich neergelegd. Ik wil die mensen niet loslaten. We moeten inzetten op terugkeer, hoe moeilijk dat ook is. Er zijn voorwaarden voor verblijf in ons land, als je daar niet aan voldoet moet je terug. Dat is een kwestie van rechtvaardigheid. Wij verkiezen altijd vrijwillige terugkeer, maar als mensen dat blijven weigeren, moeten we de gedwongen terugkeer toepassen.”
Om terugkeer vlot te laten verlopen, kunnen een aantal preventieve en minder dwingende maatregelen worden opgelegd. Die maatregelen worden wettelijk verankerd.
-
Preventieve maatregelenkunnen tijdens de termijn die de persoon krijgt om het grondgebied te verlaten worden opgelegd om elk risico op onderduiken te vermijden: zo kan een meldingsplicht bij de ICAM-begeleider, DVZ of politie worden opgelegd, of kunnen reisdocumenten in bewaring worden gehouden wanneer in het kader van de terugkeer een vlucht geboekt is, om te verzekeren dat de persoon deze vlucht zal kunnen nemen.
-
Minder dwingende maatregelenworden door DVZ bekeken in het kader van gedwongen terugkeer als alternatief voor opsluiting in een gesloten centrum. Het kan gaan om een meldingsplicht bij DVZ of de politie of een verplichte verblijfplaats die wordt opgelegd. Wanneer duidelijk is dat dergelijke maatregelen niet volstaan, wordt overgegaan tot gedwongen terugkeer en opsluiting in een gesloten centrum.
Om gedwongen uitwijzingen sneller te kunnen uitvoeren, wordt de pool van escorteurs uitgebreid. Escortes zullen naast de politie en Frontex ook uitgevoerd kunnen worden door personeel van DVZ dat daartoe opgeleid wordt.
Tot slot worden minderjarigen niet vastgehouden in gesloten centra, dit wordt wettelijk verankerd.
