De nieuwe medewerkingsplicht staat vermeld op bevelen om het grondgebied te verlaten. Wie een bevel krijgt, zal ook zijn contactgegevens en effectieve verblijfplaats moeten doorgeven. De voorkeur gaat altijd uit naar vrijwillige terugkeer, maar wanneer iemand weigert om mee te werken zal sneller worden overgegaan naar een gedwongen aanpak.
Nicole de Moor: “Wie niet in ons land mag blijven, moet terugkeren. Alleen zo heb je een consequent migratiebeleid. Mensen die het land moeten verlaten zijn nu wettelijk verplicht om mee te werken aan hun terugkeer. We voorzien daarbij de nodige begeleiding om mensen te helpen om effectief die stap te zetten. Maar als mensen zich blijven verzetten, dan is het duidelijk dat ze gedwongen moeten terugkeren.”
De basis voor het aanklampend terugkeerbeleid werd de voorbije jaren al gelegd met de uitbouw van een netwerk van 53 terugkeerloketten waar ICAM-begeleiders mensen die het land moeten verlaten opvolgen. Zij bekijken met de persoon in kwestie de mogelijkheden, vaak is dat vrijwillige terugkeer, soms zijn er nog andere verblijfsmogelijkheden in ons land.
Het aanklampend terugkeerbeleid verankert verder een aantal preventieve en minder dwingende maatregelen die kunnen opgelegd worden om terugkeer vlot te laten verlopen.
· Preventieve maatregelen kunnen tijdens de termijn die de persoon krijgt om het grondgebied te verlaten worden opgelegd om elk risico op onderduiken te vermijden: zo kan een meldingsplicht bij de ICAM-begeleider, DVZ of politie worden opgelegd, of kunnen reisdocumenten in bewaring worden gehouden wanneer in het kader van de terugkeer een vlucht geboekt is, om te verzekeren dat de persoon deze vlucht zal kunnen nemen.
· Minder dwingende maatregelen worden door DVZ bekeken in het kader van gedwongen terugkeer als alternatief voor opsluiting in een gesloten centrum. Het kan gaan om een meldingsplicht bij DVZ of de politie of een verplichte verblijfplaats die wordt opgelegd. Wanneer duidelijk is dat dergelijke maatregelen niet volstaan, wordt overgegaan tot gedwongen terugkeer en opsluiting in een gesloten centrum.
De nieuwe wet zorgt ook voor de uitbreiding van de pool van escorteurs, om gedwongen uitwijzingen sneller te kunnen uitvoeren. Escortes zullen naast de politie en Frontex ook uitgevoerd kunnen worden door personeel van DVZ dat daartoe opgeleid wordt. De praktische uitwerking daarvan wordt momenteel voorbereid.
